Wijn uit Piemonte

Piemonte staat bekend als de beste wijnstreek van Italië. De ligging aan de zuidelijke kant van de Alpen, de vruchtbare en mineraalrijke kalk- en kleigrond en het gematigde weer, zorgen voor ideale omstandigheden voor het maken van wijn. Het grote aantal herkomstbenamingen maakt het wel een moeilijk te begrijpen regio. Het feit dat deze de provincies en de wijngebieden vaak geografisch overlappen, maakt het nog een stuk lastiger.

Een paar handvatten:
Italië is opgedeeld in 20 streken/ regio’s. Piemonte, met als hoofdstad Turijn, is daar één van. De streek Piemonte is op zijn beurt weer opgedeeld in 8 provincies. Belangrijke provincies voor de productie van wijn zijn: Cuneo (met de steden Alba en Bra), Asti (met de steden Asti en Nizza) en Alessandria (met de steden Gavi en Casale Monferrato).
Daarnaast kent Piemonte ook landstreken, die andere grenzen aanhouden dan de provincies. Belangrijke landstreken voor de wijnbouw zijn: Langhe, Roero en Monferrato. Vooral Langhe, met de wijnen Barolo en Barbaresco, is wereldberoemd.
Ook de druiven spelen een grote rol in de naamgeving. De belangrijkste druiven in Piemonte zijn Moscato, Arneis, Favorita en Cortese voor witte wijn. Nebbiolo, Barbera en Dolcetto zijn favoriet voor rode wijn. Hussel alle bovengenoemde landstreken, steden en druiven door elkaar en je hebt een verklaring voor het merendeel van de namen van de maar liefst 16 DOCG’s en 42 DOC’s die Piemonte rijk is .

Roero Arneis

In Piemonte is de Arneis de meest spraakmakende druif voor witte wijn. Een elegante, frisse, fruitige wijn met niet teveel zuren. Perfect om zo te drinken of in combinatie met een licht gerecht. De wijn wordt jong gedronken, rijpen op hout komt nauwelijks voor. Arneis komt in de hele Langhe regio voor, maar vooral de wijn uit de Roero streek is populair. Niet voor niets heeft de Roero Arneis een DOCG status. In dialect betekent de naam Arneis “kleine lastpak”. Een naam gegeven vanwege de lage opbrengst en de gevoeligheid voor ziektes. Een mooiere bijnaam is de “witte Barolo” of “kleine koning”. Deze naam heeft de wijn gekregen omdat – voordat Barolo vanaf begin 20e eeuw voor 100% van Nebbiolo werd gemaakt – een klein percentage Arneis aan de Barolo werd toegevoegd om de wijn zachter en toegankelijker te maken. Tegenwoordig gebeurt dit nog steeds bij rode wijnen uit Roero. En dat dit heerlijke rode wijn oplevert, blijkt wel uit het feit dat ook de rode Roero een DOCG status heeft.

Langhe Favorita

Favorita is een heerlijk frisse zomerwijn. Hij kan wat kouder gedronken worden, wat hem een perfecte wijn maakt voor op het terras. De wijn heeft een heerlijke, aromatische geur (peer) en een frisse, zachte fruitsmaak. De wijn wordt voornamelijk jong gedronken en door de rijping op roestvrij staal behoudt hij zijn frisheid en kruidige smaak. De druif komt in heel het Langhe gebied voor en is ook populair als tafeldruif.

-17%
5+1 gratis

Gavi

Gavi – officieel Cortese di Gavi – is zoals al uit de naam blijkt volledig van de Cortese druif gemaakt. Gavi is een droge witte wijn met een lichte citrus- en beetje ziltige mineraalsmaak. De wijn komt uit 11 gemeenten van de provincie Alessandria in het oosten van Piemonte, maar het leukste is natuurlijk een wijn uit de gemeente Gavi zelf. Al was het alleen maar vanwege de naam: een echte Gavi di Gavi!

Moscato d’Asti & Asti Spumante

Moscato d’Asti en Asti Spumante worden vaak in één adem genoemd, omdat beide wijnen van Moscato bianco worden gemaakt. Ook het productieproces is grotendeels hetzelfde. Zodra het gewenste alcoholpercentage is bereikt, wordt de gisting van de wijn gestopt door de wijn te koelen. Hierdoor blijft er niet vergiste restsuiker over, wat de wijn haar natuurlijke zoete karakter geeft. Het hele proces vindt plaats in gesloten tanks, waardoor het koolzuur niet kan ontsnappen en er een licht bubbeltje ontstaat. Vanzelfsprekend zijn er ook verschillen.
Bij Moscato d’Asti wordt het gistingsproces al bij een alcoholpercentage van 5 à 6 procent gestopt. Hierdoor kan de fris-zoete, fruitige wijn prima tijdens de lunch worden gedronken zonder veel effect op de productiviteit voor de rest van de dag. Ook als digestief is de wijn populair. Lekker bij een dessert met ijs of een salade met vers fruit.
Bij Asti Spumante wordt de fermentatie bij een alcoholpercentage van 7 à 9 procent gestopt. De wijn is minder zoet en heeft vanwege een hoger koolzuurgehalte meer bubbels dan de Moscato d’Asti. De wijn zit hierdoor in een dikkere fles en om de kurk zit een musket.

Dolcetto

Dolcetto is een makkelijke, droge rode wijn, die meestal jong wordt gedronken. Hij doet het goed bij pasta en pizza, waardoor het ook wel de wijn voor de gewone Italiaan wordt genoemd. De klassieke Dolcetto heeft geen houtrijping, waardoor de fruitige geur en smaak van bessen en cassis volop aanwezig is. Dolcetto heeft een minimum alcoholpercentage van 11,5%. De druif waarnaar de wijn is vernoemd, komt in heel Piemonte voor en meerdere steden en streken hebben een eigen DOC. Bekendste zijn Dolcetto d’Alba en Dolcetto d’Asti.
Naast de jonge Dolcetto is er ook een Dolcetto Superiore. Deze heeft een jaar op hout gerijpt en heeft een alcoholpercentage van minimaal 12,5 procent. De houtrijping geeft de wijn meer structuur en tannine.
Omdat de druif makkelijk rijpt stond hij in Piemonte vaak letterlijk in de schaduw (op de noord- en oost helling) van de meer prominentere druiven als Barbera en Nebbiolo. De laatste jaren wordt de wijn echter weer in het zonnetje gezet op de beste stukken van de wijngaard. In de wijngebieden van Dogliani, Diano d’Alba en Ovada is de Dolcetto zelfs de belangrijkste druif. En deze aandacht komt de wijn ten goede. De Dolcetto Superiore uit deze gebieden heeft de afgelopen jaren een DOCG waardering gekregen.

Barbera

Barbera is de populairste wijn van Piemonte. Meer dan de helft van de wijngaarden is met deze druif aangeplant. Je kunt met de druif alle kanten op wat een verschillende stijlen wijn geeft.Vanwege de hoge opbrengst die de druif kan geven, word hij vaak gebruikt om bulkwijn te produceren. Lichte, erg jonge wijn, lekker als huiswijn in een karaf op het terras.
Maar de druif heeft veel meer potentie. Een lagere productie per hectare geeft kwalitatief betere druiven. Rijping op stalen vaten levert een fruitige wijn op met een hoge natuurlijke zuurgraad, weinig tannine en een dieprode kleur. Afhankelijk van het gebied waar de wijn wordt geproduceerd, wordt 100% Barbera gebruikt of tot 15% met andere druiven aangevuld. De Barbera Superiore krijgt ook nog een houtrijping. Hierdoor wordt de wijn voller, zachter en krijgt hij meer kruidige tonen en vanille.
Bekende wijnen zijn Barbera d’Alba, Barbera d’Asti en Barbera Monferato.

Nebbiolo

De Nebbiolo is de meest gerenommeerde druif van Piemonte en eigenlijk van heel Italië. Van de druif wordt o.a. Barolo gemaakt, de koning van de wijn. De druiven hebben veel tijd en veel zon nodig om te rijpen. Ze worden relatief laat geoogst (eind oktober) als de eerste herfstmist ontstaat. Daaraan heeft de druif ook haar naam te danken (nebbia is het Italiaanse woord voor mist) en haar bijnaam de mistige. De druiven zijn relatief klein met een dunne schil, hebben een hoog zuurgehalte en veel tannine. Hierdoor is het belangrijk dat zowel de druif als later ook de wijn goed rijpt.
Bekende wijnen die van deze druif worden gemaakt zijn: Barolo, Barbaresco, Roero, Nebbiolo d’Alba en Langhe Nebbiolo.

Nebbiolo d’alba

Nebbiolo d’Alba komt van het gebied rondom de stad Alba. De wijn wordt van 100% Nebbiolo gemaakt. Voor de wijn geldt een minimale rijping van 12 maanden. Het rijpen op hout is geen vereiste. Het resultaat is een jonge, fruitige wijn voor een zacht(er) prijsje. Voor Nebbiolo d’Alba superiore wordt een minimale rijping van 18 maanden aangehouden, waarvan 6 maanden op hout.

Langhe nebbiolo

Langhe nebbiolo wijn valt onder het grote Langhe DOC. Het bestaat uit 96 gemeenten van de provincie Cuneo. De regels zijn minder strikt. Zo moet minimaal 85% van de wijn uit Nebbiolo bestaan, eventueel aangevuld met andere rode druiven. Er is geen minimale rijpingperiode, hierdoor mag de wijn al jong op de markt komen. Maar dat hoeft natuurlijk niet. Onder dit herkomstgebied wordt ook wijn van 100% nebbiolo, met een lange rijpingsperiode verkocht. Omdat de Langhe DOC ook alle bovenstaande Nebbiolo-herkomstgebieden omvat, wordt deze ook vaak gebruikt voor de 2e wijn van het huis, naast bijvoorbeeld Barolo of Barbaresco. Dit kan bijvoorbeeld voor wijn van nog jonge druivenstokken zijn of voor wijn die men bewust minder lang laat rijpen om zo een goedkoper alternatief te bieden.

Roero

Eeuwenlang werden de grote rode wijnen uit Piemonte gemaakt van de Nebbiolodruif en een klein percentage Arneis om de hardheid van de druif en de tannines te verzachten. Deze toevoeging (maximaal 5%) vind je soms nog steeds bij de DOCG Roero. De zanderige bodem van het gebied zorgt voor minder harde tannines, waardoor de wijn sneller op dronk komt en minder lang hoeft te lageren. De rijpingsperiode is 20 maanden, waarvan minimaal 6 maanden op hout.
Voor de Riserva is dit minimaal 32 maanden, waarvan 6 op hout.

Barbaresco

Net als Barolo wordt ook Barbaresco helemaal van de Nebbiolodruif gemaakt. Het wijngebied ligt ten Noordoosten van Alba onder de rivier de Tanaro. Omdat de grond iets vruchtbaarder is en het wijngebied iets lager ligt dan Barolo, rijpen de druiven sneller. Een rijpingsperiode van minimaal 26 maanden, waarvan 9 maanden op hout, volstaat. In vergelijking met Barolo is de wijn wat zachter van smaak. Dat ook deze wijn absolute top is blijkt wel uit de titel koningin van de wijn.
Barbaresco riserva: Voor de riserva geldt een minimale rijping van 50 maanden, waarvan 9 maanden op hout.

Barolo

De Barolo is de trots van Piemonte. Vroeger was wijn uit Barolo een zoete wijn. Door verbeterde fermentatietechnieken lukte het halverwege de 19e eeuw een stevige volle rode wijn te maken, die zich kan meten met wijnen uit de Bordeaux en de Bourgogne. De wijn werd favoriet aan het hof in Turijn en daarom bekend als de koning van de wijn. Het Barolo gebied ligt ten Zuidwesten van Alba onder de rivier de Tanaro. Het gebied bestaat uit 11 gemeenten, waaronder het dorpje Barolo. Barolo wordt voor 100% gemaakt van de Nebbiolodruif. Barolo is een stevige volle rode wijn met veel tannine, die zich het beste ontwikkelt gedurende een lange rijping. De minimale rijping bedraagt 38 maanden, waarvan 18 maanden op hout. Een echte bewaarwijn dus, die liefhebbers makkelijk nog eens 10 tot 20 jaar laten liggen.
Barolo riserva: Voor de Barolo riserva zijn de regels nog scherper. Hiervoor geldt een minimale rijping van 62 maanden, waarvan 18 maanden op hout